FAQ

Dit kunnen nutsvoorzieningencontracten zijn (water, elektriciteit, verwarming, internet), maar ook abonnementen op tijdschriften en kranten. Met wie de overledene contracten had, wordt snel duidelijk aan de hand van de binnenkomende facturen.

Had de overledene sociale netwerkaccounts? Met de steeds toenemende digitalisering van onze omgeving ontstaan er nieuwe vormen goederen. Sommige informatie is niet gekoppeld aan geld, maar wordt als strikt vertrouwelijk beschouwd: documenten op computers, e-mails, rekeningwachtwoorden (bijv. online bankieren of PayPal) en sociale netwerkprofielen. Onze Facebook, Instagram en LinkedIn netwerken slaan al onze herinneringen op. Informeer je op de sociale netwerk kanalen.

– Als de overledene getrouwd was en kinderen had, erft de echtgenoot het vruchtgebruik van de nalatenschap. Hij of zij erft dus het vruchtgebruik van de gezinswoning en de inboedel. Zijn kinderen erven de blote eigendom.

– Als er geen kinderen of erfgenamen tot en met de derde graad zijn (ouders, broers en zussen, ooms en tantes of neven en nichten) en de gezinswoning maakt deel uit van de gemeenschappelijke boedel (omdat ze samen werd gekocht), erft de echtgenoot de volle eigendom van de woning. Hetzelfde geldt als de woning in gemeenschappelijk bezit was van de echtgenoten (in het geval van een huwelijk met scheiding van goederen).

– In het geval van wettelijk samenwonen erft de langstlevende partner ook het vruchtgebruik van het aandeel in de gezinswoning en de inboedel.

– In het geval van feitelijk samenwonenden is er niets wettelijk vastgelegd; de partner van de overledene erft niets en heeft geen erfrechten. Tenzij er bijvoorbeeld een testamentaire bepaling is die het tegendeel bepaalt.

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is niemand verplicht om een erfenis te aanvaarden.

Volgens de wet kunnen erfgenamen kiezen uit 3 mogelijkheden:

– de erfenis zuiver aanvaarden: Als je beslist om een erfenis zuiver te aanvaarden, ontvang je het vermogen van de overledene naar rato van je aandeel. Maar je moet ook alle kosten van de nalatenschap dragen en eventuele schulden van de overledene betalen. Een beslissing die niet lichtvaardig moet worden genomen.

– de nalatenschap aanvaarden “onder voorbehoud van boedelbeschrijving”: je vraagt dan voorafgaandelijke een inventaris zodat je een overzicht krijgt van de omvang van de schulden. Je kan bij deze optie nooit tot meer gehouden worden dan de activa. In het slechtste geval erf je dus niets.

– afstand doen van de nalatenschap (gratis voor nalatenschappen van niet meer dan € 6.093,20): als er een groot vermoeden is van schulden in de erfenis of als je de hele erfenis wil laten toekomen aan de volgende generatie, kan je afstand doen van de erfenis. Je ontvangt dan niets, maar je staat ook niet in voor de schulden of het betalen van erfbelasting.

Erven is een complexe aangelegenheid die soms voor onaangename verrassingen kan zorgen. Daarom is het raadzaam om zo snel mogelijk een notaris te raadplegen. Zo ben je beter beschermd en kun je weloverwogen keuzes maken. Vergeet niet dat een erfenis stilzwijgend kan aanvaard worden. Als je een vermoeden hebt dat er schulden zijn, ben je best voorzichtig met je handelingen met betrekking tot de goederen van de nalatenschap.

Als je de deadline voor het indienen van de aangifte successierechten overschrijdt, worden de successierechten verhoogd. Het tarief van deze verhoging hangt af van hoe laat je bent.

Op eenvoudig verzoek kan je echter uitstel krijgen van één of twee maanden. Als je langer uitstel wilt, moet je jouw verzoek motiveren en moet Vlabel de verlenging goedkeuren.

Wie een aangifte van nalatenschap indient moet ook een waarde geven voor wat de onroerende goederen betreft. Een correcte waarde melden is van belang. Het bepaalt het bedrag aan successierechten dat je moet betalen. Als de schatting te hoog is, betaal je te veel rechten, maar als de schatting te laag is, riskeer je een boete voor onderwaardering.

In Vlaanderen bestaan er drie manieren om te werk te gaan:

• Je kunt de waarde van je woning zelf bepalen. De belastingdienst kan echter een controle uitvoeren. Zij heeft hiervoor twee jaar de tijd, te rekenen vanaf de datum waarop de aangifte is ingediend.
• Je kan vragen aan een erkende schatter-expert om een schatting uit te voeren
• Je kan een gratis bindende schatting vragen aan Vlabel (de Vlaamse Belastingdienst).

Izimi is een opslagplatform ontwikkeld door de Koninklijke Federatie van Belgische Notarissen. Je kan er allerlei documenten in bewaren waarvan je denkt dat ze nuttig kunnen zijn, zoals een Word-bestand met al je identificatiegegevens, een lijst van al je bankrekeningen en levensverzekeringspolissen, documenten met betrekking tot je woning, enzovoort. Deze documenten zijn een waardevolle bron van informatie voor erfgenamen.

De overledene die Izimi gebruikte, moest bij leven kiezen uit 3 opties:

– Optie 1 (standaard): Overdracht aan erfgenamen

Als de overledene voor deze optie koos, kan je een aanvraag indienen bij de notaris van je keuze om de inhoud van de kluis terug te krijgen. Standaard wordt de volledige kluis overgedragen, tenzij de overledene anders had beslist.

– Optie 2: Overdracht aan erfgenamen en contactpersonen

Naast de erfgenamen kunnen ook vooraf geselecteerde contactpersonen een bericht ontvangen via Izimi om hen op de hoogte te brengen van de overdracht van de inhoud van je safe. Zij hebben dan 24 maanden de tijd om een kopie van de inhoud van de Izimi kluis te downloaden.

– Optie 3: Totale vernietiging van de kluis

De laatste optie die de overledene had kunnen kiezen, is de totale vernietiging van zijn kluis na zijn overlijden. In dit geval wordt de volledige inhoud van de kluis 10 dagen na het overlijden onherroepelijk vernietigd.

De rekeningen blijven in principe enkele weken geblokkeerd. Ze worden gedeblokkeerd zodra de bank officieel op de hoogte is gebracht van de identiteit van de rechtmatige erfgenamen van de overledene en van de verdeling van de nalatenschap. Hiervoor is een attest of een akte van erfopvolging nodig. De notaris kan dit document voor je verkrijgen.

Zodra de bank op de hoogte wordt gesteld van een overlijden, is ze verplicht om de rekeningen en kluizen van de overledene tijdelijk te blokkeren. Ook gezamenlijke rekeningen worden geblokkeerd. Het heeft geen nut om snel nog geld af te halen van de rekeningen. Integendeel, als er schulden blijken te zijn in de nalatenschap kan dat in je nadeel spelen.

Wat zijn de gevolgen?

– Zodra de rekeningen zijn geblokkeerd, kan er geen geld meer van worden opgenomen.

– Betalingen of overschrijvingen naar de geblokkeerde rekeningen zijn nog wel mogelijk.

– Automatische incasso’s gekoppeld aan de geblokkeerde rekeningen van de overledene worden verwijderd.

Om de langstlevende partner en andere erfgenamen wat financiële ademruimte te geven, zijn er wel een aantal zaken die aangevraagd kunnen worden via de bank:

• Er kan een bedrag worden vrijgemaakt voor de onderhoudskosten van de langstlevende partner – de echtgeno(o)t(e) of wettelijk samenwonende partner. Dit bedrag kan echter maar bij één financiële instelling worden opgeëist, en niet bij elke instelling waar de overledene tegoeden had. Het voorschot mag niet hoger zijn dan de helft van het vermogen op de zicht- of spaarrekening op het moment van overlijden, met een maximum van €5.000.

• Je kunt wel bepaalde rekeningen zoals ziekenhuis- of begrafenisrekeningen, indienen bij de bank. Deze worden dan betaald via de rekening van de overledene. Banken staan soms zelfs toe dat alle rekeningen na het overlijden kunnen betaald worden met de geblokkeerde rekening tot aan een bepaalde periode na het overlijden. Informeer je bij de betrokken bank.

Als je bepaalde rekeningen moet betalen, kun je daarvoor je persoonlijke vermogen gebruiken. Dit kan echter worden beschouwd als een stilzwijgende aanvaarding van de nalatenschap. Als er omvangrijke schulden zijn in de nalatenschap, kan dat voor problemen zorgen.

Bij overlijden moet een aangifte van nalatenschap worden ingediend bij het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het Waals Gewest of het Vlaams Gewest, afhankelijk van waar de overledene woonde in de laatste vijf jaren van zijn leven.

De erfgenamen hebben hiervoor 4 maanden de tijd (als het overlijden in België plaatsvond). Met deze verklaring kunnen kan de fiscus de successierechten (in Vlaanderen erfbelasting) vaststellen.

De aangifte van nalatenschap moet worden gedaan door alle wettelijk aangeduide erfgenamen en alle legatarissen die in het testament van de overledene zijn aangeduid, als die er zijn.

In de meeste gevallen is er maar één gezamenlijke verklaring.

De aangifte van nalatenschap invullen kan een complex gegeven zijn. Fouten of weglatingen kunnen leiden tot boetes in de vorm belastingverhogingen. Het is daarom raadzaam om je door een notariskantoor te laten bijstaan.